Ukrayna toprakları ve egemenliği altında bulunan Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin Rusya tarafından yasa dışı ilhakı süreci bundan 9 yıl önce “26 Şubat olayları” ile başladı.
2013 yılı sonunda başkent Kiev’de başlayan protestoların büyümesiyle dönemin Devlet Lideri Viktor Yanukoviç’in Avrupa Birliği (AB) ile Ortaklık Anlaşması’nı imzalamayı ertelemesinin ardından ülkede toplum Ukrayna yanlısı olarak ikiye bölündü. ve Rus yanlısı.
Dönemin Kırım Parlamento Lideri Vladimir Konstantinov’un 20 Şubat 2014’te Moskova’yı ziyareti, Kırım toplumunda Rus yanlısı hareketin güçlenmesine yardımcı oldu.
Ziyaret sırasında Konstantinov, Yanukoviç görevden ayrılırsa Kırım’ı Ukrayna’dan alma fikrini ortaya attı.
Zamanla ülkede protestolar arttıkça Yanukoviç 22 Şubat’ta ülkeyi terk etti.
Yasadışı ilhaka giden yol
Batı yanlısı yeni geçici yönetimin iktidara gelmesi, Kırım Yarımadası’nda Rus yanlılarını daha aktif hale getirdi.
Yarımadada konuşlu Rus üssünden çıkan askeri birlikler farklı şehirlerde faaliyet göstermeye başladı.
Ukrayna ile Rusya arasında 28 Mayıs 1997 ve 21 Nisan 2010 tarihlerinde Rus Karadeniz Filosunun pozisyonuna ilişkin anlaşmalara rağmen, Rus birlikleri Yarımada’ya taşındı ve yeniden yerleştirildi.
Rusya Birlik Partisi Genel Başkanı Sergey Aksenov tarafından “Halkın Milis Gücü” adı altında yaklaşık 3 bin 500 kişilik paramiliter bir alayın kurulması, Kırım’da gerilimi artıran sebeplerden biri oldu.
Moskova’nın Rus Milletvekili Leonid Slutskiy başkanlığında bir milletvekili heyetini Yarımada’ya göndermesiyle operasyon hız kazandı.
Heyet, Rusya Birlik Partisi Başkanı Sergey Aksenov ve Kırım Milletvekili Sergey Tsekov ile bir araya geldi. Tsekov, yaptığı açıklamada, Kırım’ın Rusya’ya ilhakı ile ilgili hızlı karar alacaklarını bildirdi.
Kırım Parlamentosu’na Baskın
25 Şubat 2014’te Rusya yanlısı taraftarlar, Kırım’ın Rusya’ya ilhakı için parlamentoya baskı yapmaya başladı. Yaklaşık 400 Rus yanlısı, parlamentonun Kırım’ın bağımsızlığı için referandum kararı almasını talep ederek Kırım Parlamentosunu bastı.
Meclis Başkanı Konstantinov, 26 Şubat’ta yapılacak Genel Kurul’da referandumu görüşeceklerini açıkladı. Bunun üzerine Kırım’ın Rusya’ya katılmasını isteyen Rusya Birlik Partisi, Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu önünde toplanma kararı aldı.
Ukrayna’nın bütünlüğünü savunan Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM), aynı gün meclis önünde miting düzenleyeceğini duyurdu. Kırım Tatarlarının bu kararı üzerine Aksenov’un paramiliter birlikleri parlamentoyu kuşattı.
Kırım Tatar Türklerini Rus yanlılarına karşı getiren mitingler
26 Şubat 2014’te KTMM ile Rusya Birlik Partisi’nin karşı karşıya geldiği Kırım Parlamentosu önünde büyük mitingler düzenlendi.
Parlamentonun Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılmasına ilişkin karar almasını engellemek ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklemek amacıyla düzenlenen mitinge çoğunluğu Kırım Tatar Türklerinden oluşan 7 binden fazla aktivist katıldı.
Kırım’ın Rusya tarafından ilhak edilmesini isteyen yaklaşık 5 bin Rus yanlısı, parlamento önünde Kırım Tatar Türkleri ile karşı karşıya geldi.
Mitingler sırasında çıkan arbedede iki kişi öldü. Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılmasına neden olacak referandumun parlamentoda tartışılması bu olaylar nedeniyle ertelendi.
“Yeşil adamların” gölgesinde referandum
O geceden itibaren, Rus yanlısı silahlı kuvvetler askeri kıyafetler içinde, üzerlerinde hiçbir amblem veya işaret olmadan ortaya çıktı. “Yeşil adamlar” olarak adlandırılan bu askeri kümeler, Kırım Parlamentosu ve hükümet binalarını ele geçirdi.
Rusya yanlısı silahlı “yeşil adamlar”ın gölgesinde 6 Mart’ta toplanan Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu, Kırım’ın Rusya’ya ilhakı için referandum kararı alındığını duyurdu.
İlk günden itibaren sistemli bir şekilde çalışan Rus yanlısı silahlı milisler, özellikle Kırım Tatar Türkleri ve Ukraynalılar üzerinde uyguladıkları baskıyla yarımadayı terk etmeye zorladı. KTMM, yasa dışı olduğu gerekçesiyle referandumu boykot etti.
Yeşil adamların gözetiminde 16 Mart’ta yapılan referandumda Kırım’ın Rusya’ya bağlanması kararı alındı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 21 Mart’ta Kremlin Sarayı’nda düzenlenen törenle “Kırım ve Sivastopol’ün Rusya’ya bağlanması ve yeni federal bölgelerin oluşturulmasını” öngören yasayı imzalayarak Yarımada’nın yasadışı ilhakını tamamladı.
